Wednesday, June 04, 2008

Tup-le-ngim ban ah kuhkalna

Lamka Post Editorial, June 4, 2008

Siamsin naupangte maban a dia kalbi poimoh mahmah leh nu-le-pate’n dip hawm zen a ana ngak uh Class X leh Class XII result tukum a di’n a suakkhin vekta hi. Result hoihtak mute a ding in kipahna a sang mahmah ding in i gingta a, nu-le-pate tamtakte ahihleh kipak mahmah hinapi in a lungsim tawng uah lungkham gu mahmah ding un i gingta hi. Class X zoukhete a ding in ahihleh thu khat in Class XII tan simna ding college hoihtaktak Lamka a leng a om ziak in Lamka mah a kailai dia ngaihsutna a om thei pah hi. Himahleh, professional course gentaklouh bachelor degree course sinna ding nangawn a Lamka a college-te deihthusam a tunlouh ziak un Class XII zoukhia ta-le-nau neite a dia bel lungkhamhuai ding mah ahi. Kuapeuh in i ta-le-naute a hoihpen deihsak i hihna uah, ‘rel lu muban’ ding bek a mun dang a college kaisak i ut chiat uhi. Tuabangkal ah, Vaigampur a siamsin dia kisawl kichi a siamsin ding pen a dia hoihpen hiding hiam chih teltak a ngaihsut poimoh hi.

Lohchinna ding in tup-le-ngim kichiantak neih poimoh a, huai ding in phatuamngai pawlpi khenkhatte’n apaisa kum 10 ma lam khong in leng Career Counselling/Guidance seminar bang ana sai sek mahle uh a tangpi thu a gen, theihlouh ziak hilou in, kuaman tup-le-ngim kichiantak nei tuanlou hi. Tuchiang in ahihleh nidanglai toh teh di’n siamsin naupangte’n tup-le-ngim kichiantak neitheita ua, himahleh, a tangpi thu a gen in a tamzawte’n nei tuanlou uh bang hi. Hiai bang i paidan ahihman in khopi ah siamsin ding in kisawl mahle phattuampih taktak ding i hina hiam chih ngaihsut poimoh hi. BA, BSc. sin ding hiam ahihkeileh ‘septheihtheih’ sem dia khopi a kisawl kichi in bangtan a hon tun dia? Tup-le-ngim kichiantak neiloupi a BA ahihkeileh BSc hiam mark hoihtak mu a 1st Class a zohkhiak in i deihpen sepna hon muhsaklou ding ahi. Midang-namdang lak gentaklouh ei lak mahmah a leng graduate sepna mulou adim-aha a i omtak ziak un ki-graduate-sak deuhtak a Lamka a vakthap kichi thil baihlamtak ahi. Huai ziak in, nu-le-pate hitaleh, siamsin dia khopi lam zotsawmte hitaleh, tup-le-ngim kichiantak, ‘line’ zuih ding kichiantak, planning hoihtak i bawlna hiam chih kivelthak poimoh mahmah hi.

A lehlamtak ah, Class X leh Class XII result suak a lohchinna ngahte hi’n a ngahloute hitaleh, Lamka Post June 3 issue a suak, “Meihol zuaknu tapa in IIT-JEE gelhching” kichi a Jamkholun Haokip apat sinlai lak ding hoihtak om hi. Jamkholun ahihleh a siamsinna ‘background’ i et chiang in Class X Greenwood Academy ah zoukhia a, Class XII leng Lamka pansan mah in Churachandpur Govt. College ah zoukhia hi. Class X leh Class XII leng a nih a 2nd Division tuak a zou ahihna ah ‘lehkhasiam’ i chihte uh bel hilou peuhmah hi. Sungkuan khosakna toh kisai in a nu’n a meihol zuakna a sum a muhte a enkol ahihna a a nuam ding chihna se omlou hi. Huai banah, IIT a lut ding a tupna toh kisai a BSc 1st Year exam pelou a innlam a hong kik tungtang ah amah enkoltute mahmah apat ‘tup-le-ngim’ tawpsan theihna ding khop dalna tuak hi. Sep-le-bawl thu ah leng Bangalore ah waiter in Jamkholun pang ngei a, amah leh amah kitoudelh in khosa zek man hi. Haksatna tuamtuam tuak mahleh aman a tup-le-ngim mangngilhlou in ann-nek, tuidawn, kisil leh kihahnate banah minute 5/10 vel khong a khawltawldam hun chihlouhsiah zingkal dak 5 apat zan dak 12 tan niteng a lehkhasim in panla hi. A tup-le-ngim mualsuahna dia ‘sepna neite’ sang mah a leng kuhkalzaw a a hahpan zawk ziak in haksatna tuamtuam palsuak a, ‘lehkhasiam’ i chihte uh hikei mahleh a lohching khat suak hi.

Novelist minthang Jeffrey Archer in a genna khat ah, “90% genius + 10% hardwork = King, 10% genius + 90% hardwork = Prince, 100% genius + 0% hardwork = Pauper” chi hi. Hiai omdantak bel, lohchinna ding in khuak pilna poimoh mahmah hi. Pathian thilthawnpiak khuak pilna hoihtak bel mi tengteng in tang vekkei mahlehang khuak pilna neuchik bek neilou a lehkhasim kuamah ki-omlou hi. Huai ziak in, tutung result suak a lohchingte leh a diak in a lohchingloute hitaleh, 90% genius piak ding neiloute a ding in leng 90% hardwork piak i ki-ngap nak a leh lungkiakna ding bangmah omlou hi. Himahleh, theih dia poimoh mahmah khat om nawn ahihleh, kuhkaltak a tha pe dia ki-ngap himahlehang bang lam, bang nna, bang zilna, bang tup-le-ngimna a tha pe ding ihi a chih theichiang masak ngai hi. Tup-le-ngim kichiantak neiloupi a kuhkaltak a panlak kichi thil hithei himawklou ahihna ah, lungkiat theihna tampi i tuah hang in tup-le-ngim kichiantak nei in huai mualsuahna ding in kuhkaltak in pang teitei leng ei toh kituak hun, ‘King’ ahihlouhtawp in ‘Prince’ lohchinna bel a tawp in i ngah ngeingei ding i chi ngam hi.

Source: Zogam.Com

No comments:

Post a Comment