Thursday, April 26, 2007

Khristiante Leh Zuu



Written by: M. Khamlianlal Zou


Simtu iit, tami article na sim in Mangpa’n hing gualzawl hen!

I gam leh I minam sung I et leh tulai in Khristian hinkhuo zauta (liberal) mama hi. A khen chieng in bang tulai a I ngaidante uh adih hing bang deh deh zeel hi. Khristian tawndan Zaute (liberal) pen mi tampite ading in kipahna abang a, nuom zong sa ua, tuoleh pom bailam sa mama uhi. Hinanleh, tuni’n I ngaidante uh hoitah in Pasian dan toh en-tha lei ut huoi kasa hi. Adieh in I minam ki-ngahna Khangthate, Delhi leh Shillong, adang dng. a omte’n khual chien in, enpha vai.

Tulai issue lien khat ahileh atung a I mu bang un “Khristian leh Zuu” ahi. Khristian tampi te’n “Khristian hinkhuo a ZUU dawn pen bang ma khawhlou! A siengthou hi ” I chi uhi. Tami pen tuni’n hoitah in ngaituo pha vai. A dih ahi na diei?

Mi tampi te’n I suonlam uh ahileh:

Jesu’n Galilee a Cana khuo a moupawi ah Tui (Water) khu Zuu (Wine) suohsah hi. Pasian in bawn Tui khu Zuu asuohsah leh Zuu dawn pen selou hi, I chi uhi.
Sawltah Paul in Timothy kuungah “Na dam thei na’ng in Zuu neu nou nou dawn zel in” achi hi. Tuazie’n, eite’n Zuu I dawn pen selou hi, I chi kia leu leu uhi.

A daa huoi mama khat ahileh, Laisiengthou pen eite’n a khietna (meaning) dihtah tah I theisih ua, I ut bang bang un I let ua, I hei lamdang (compromise) uhi. Laisiengthou pen ei ut dan dan a peipi ding hilou in, nang Laisiengthou na gingtaat leh Laisiengthou gen bang a na om ding pen kuul leh poimaw zaw hi.


Tuni’n a tung a point 2(ni) I geente uh hilchien vai –

Jesu’n Galilee a Cana khua a mou pawi ah Tui (Water) khu Zuu (Wine) suohsah in bang sil atung ei? John 2:11 – “Tami pen Jesu sil lamdang bawl masa pen ahia, tami a pan I Pasian athupina ki lang a, A nuazuite’n gingta uhi.” (NASV) En-le chin, Jesu’n sil lamdang a bawl zieh in mite’n gingta uh chi I mu hi. Ahileh nang Zuu na dawn zieh in mi bang zaat in Pasian ginna a neilaw ei? I thei ding ahileh Pasian in bawl theilou neilou a, silzousie ahoinang in bawl thei hi. Pasian sil lamdang bawl pen nang mihing leltah in na geen ding omlou hi. U-nau, ngaitua tha in, na thei khiel hikha ding hi. Nang Jesu sil bawl enton a, Zuu dawn na hileh nang zong Jesu dan a ki ngai na mah? Khuchia nalung na gelleh Jesu sil lamdang bawl dangte bang chin na gel diei le? Thuhoi dang zui dinga agen te na zuikim nai? Ahilouleh Zuu a genna pen chauh ‘sumkuang chiengpe’ ding na mah? Paunate in “Little knowledge is dangerous” chi hi. Laisiangthou na thei tawm seng zieha a khietna (meaning) na theilou hikha ding hi. Laisiangthou a kal kal a simlou in a bawnpi in sim lechin na theina hing kikhel dinga, na hinkhuo ding in zong hoina hi ding hi.

Sawltah Paul in Timothy kung ah, “Na dam thei na’ng in Zuu neu nounou dawn zeel in” achi pen entha kie vai – I Tim 5: 23 – “Tui chauh na dawn pen tawp san inlen, hinanleh na sung adamthei na’ng in Zuu neu nounou dawn zel in” Tami thulu en-lei, Timothy in Zuu pen adu zieh a adawn hilou in, a dam thei na’ng a Paul in na dawn zeel in a chi hi zaw hi. Eite’n I dam thei na’ng ua I dawn uh hilou in I du zieh ua I dawn uh hizaw hi. A zieh ki khie e maw, lawm lawm!!! Sanggam, Satan in sil neu khat zanga ahing pui mang ding in na pammai taluo hi. Satan sol in om nonsin, Pasian lam hing nai zaw in.


Zuu dawn ahoi a I geel tah tah uleh tam anei a dohna te en vawi le –

1. Pastor leh Upa te’n bieh inn sung ah Zuu nam sa’n thu hing gen uleh bang ngaidan na nei diei?
2. A hoi ahi tah tah leh innsung ah Nu-le-Pa, U-le-Naute’n singpi dawn nonlou in Zuu dawn zel lei bang ngaidan na nei diei?
3. Na Nungahnu/ Tangvalpa, hinkhuo adiing a na deipen pen in na mai ah Zuu hing dawn henlen, hing kham ta leh bang ngaidan na nei diei le? Na kipah tah tah na diei?
4. Nu-le-Pa (Couple) Zuu dawn khawmte na ki pah pi ei le?
5. “Zuu dawn vai, a hoi hi” chin movement pan lei na ut na diei? Mite’n bang ngai dan a nei ding uai?

Tuazieh in, nang in bawn na lungsim sung tah tah, koima mu theilou sung a Zuu ahoi a na geel theilou leh bang ding a na du / kideh theilou zieh mai mai a Zuu ahoi hi na chi a hiei? Ki ngaitua tha in.

Laisiengthou pan in entha vai –

# Noah in leengga Zuu (grape wine) adawn zieh in melsietna tuohlaw a, a tapa Canaan haamsiet lawh in um hi. (Gen. 9:20-25)

# Kumpi Nebuchadnezzar tapa, Belshazzar in ann-zaluina ah Zuu adawn a, a’ng kham tah in a suahte kungah thu pie hi, A pa’n Jerusalem inn sung apat alahdoh sana noute (glass) khu Zuu dawn na’ng in zang hi. Tuazieh in Pasian lungthah na tuohlaw a, a lenggam taan law hi. (Dan.5:11-31).

Tuazieh in, Zuu in hoina saang in sietna tun zaw gige chi I mu hi. Tuni’n dawn siem, limit thei ki chi nanleh chin a tawpna pen siet na hi veve hi, Zuu enla leh tuo glass sunga luong suh va hieu enlahte ahileh atawpna ah guul in mi tuh bang in dawngawh va giep uhi. Tu’n na limit na thei nalai maithei a, sietna zong na bawl nailou maithei hi. Hinanleh bang tan na hoi zou tah tah na diei? II Tim. 2:16, “Leitung sil te, sil mothuoite tawpsan in, tuate’n Pasian a pan in hing gamla sah hi” chi hi. Sanggam, bangma a na gellou vang in na Zuu dawn in Pasian a pan ahing gamla sah hilou a mah? Bang tan nang le nang ki sol a, Zuu dawn sa a Pasian bie bie ding na diei? Ki ngaitua tha in. Ni khat ni chieng in tunia na lunggel in siemmaw hing tan ding hi. (Phil 3:15).

Pasian in nang hing iit a, a siengthou ding in hing dei hi. Na tahsa khu Pasian biehinn ahi chi gel tha in (Rome 12:1-2). Leitung sil a na lung na ngah laisie Pasian pen da a kap kap ahi chi thei in. Tuni’n I nam sung mai mai enlei Zuu zieh a sietna tung teng mai mai zong pilna tham hita tham hi. Zuu zieh a I nam sung leh inn-sung tampite asiet zong na mu nua a, Zuu dawn hoi na chi na lai lai le vang, Zoudawn a daahdoh zou nailou khat nahi kha diing hi.

Tulai mi tampi’n I pansan zeel uh, “Mihing kam a luut in silsie bang ma bawllou a, a pawt pen hizaw” I chi uhi. (Matt. 15:11). A dih hi… tami na chi le zong a dih hi. Rome 14:14 ah, “Hinanleh ke’n Jesu Khrist pan in sil sienglou bangma omlou hi chi ka thei hi, ahivang in mi khatin a lunggeel ah hoilou a ageel leh tuami pen sil sienglou hi mai hi.” achi hi. Tualeh Rome 14:23, “Ginna a hing kipanlou sil khat pou pou pen khelna ahi” achi hi.

Tuni’n ngaitua vawi – Zuu na dawn khu ginna a hing kipan a diei? Hoi sa tah tah a na dawn ahi nai? Na lunggel pen nang ma bou in na thei ahia, nang maw na ki puah ding ahi. Ahivang in na thei ding khat ahileh Pasian in na ngaituana teng athei hi.

Tam a nuai a BIBLE taangte Pansan in kikum vai –

# Zuu in mi adawnkhaw vagiep a, zuu kham pen mitoh kihau kikawhna ahi; koi hinanleh zuu in apuisiet pouma mipil ahisih hi. (Paunahte 20:1).

# Pawlpi lamkai leh upa diing khu …… zuu dawnlou mi ahi diing ahi. (I Tim. 3:3)

# ……… koi hinanleh zuu hai zousie ahau ngei vawtsih diing hi. (Paunahte 21:17).

# Zuu haite lah ah kihal sin len …………………………….. ( Paunahte 23:20).

# Prov 23:29-35, 29 Koi e vangsieh kisa? Koi e adaah? Koi e aki haau a ki kawh? Koi e a guuitam? Azieh neiloupi a liem koi ahei? Amit san giegua koi ahei? 30 Zuu dawnkaal ngahlaahte ahi ua, zuu chie chiem nuomte ahi uhi. 31 Zuu san ngiungeu nou sunga de kilkel leh aluong suh va hieu khu enlaah sin. 32 Atawpna ah guul bangin mi atu vagiep hi, tuo leh guulsum bang in mi atu hi. 33 Na mit tegel in sil lamdang tuomtuom namu diinga, tuoleh na lungsim in tahleehna nasuokhe kha diing hi. 34 Tui suogiet laikim a lum na bang diinga, khuom dawn a lum in naki ngaisun kon diing hi. 35 "Kei ahing saatthop ua ka liemtuom sih hi, kei ahin vuo ua lah ka khophawh tuomsih hi. Bang chi chieng’n ka khanglou diei I zaw? Ka dawnkieh diing suibeeh vang e" na chi diing hi".

U-Nau, tami Laisiengthou sunga taangte’n ahing hilchien ding ka gingta hi. Na lung taah sah nawnsin. Tuni’a na kisieh utlou leh zong Khristiante diing in Zuu dawn pen a hoi hi ana chi nawn da in. Na du a na ngawl zoulou leh zong mite kung ah Laisiengthou in Zuu dawn pen aphal hi ana chi nawn da in. Aziehpen, Pasian in A tate siengthou ding in dei hi.

A tawpna ah, I nam sung pen Zuu ahoilou a gel Nam ahizieh in ‘Gingtute’ mai a Zuu na dawn pen sil hoi hilou hi. Laisiengthou in “Na sanggampa ginna buoisah ding in bang ma bawl sin” a chi hi. Na hinkhuo pen nang thu hi in na gel maithei a, hinanleh a nei tah tah pen Pasian hi veve hi. Eccl.11:9, “Khangdawng pa aw, hoi na sah na leh na ut bang bang in om in, hinanleh tuate’n thukhenna (judgement) hing tun ding ahi chi thei in.” achi hi. Tuazieh in sanggam, nang thu ahi. Hinanleh tami thu ngaitua pha kia in aw!!!

Pu Zamkholien in pawna tah leh mittui-naptui luong zeen ana gel:


“Bang chi’n ma chieng I suon diei? Bang chi’n paah bang I luun diei? Zuu-le-sa, khamthei toh I buol leng leh… Mite khang aw kikhel in naubang in a nui ta uh…Eite’n zong ning Zuu, khamthei I hamsiet ding... “. Bang tan vei ki buol a bang tan vei thaam den di I tadiei… ?


Feed back at: lalpyzou@yahoo.co.in

No comments:

Post a Comment