Wednesday, August 06, 2008

The Lamka Post in Tedim Road Bandh toh kisai a Ngaihdan a Lakkhawmte

Prime cold rolled steel sheetCCpur mite a dia 'hinna gui' Tedim Road khaktan ziak a mipi te'n haksatna tuamtuam banah maban a I khantouhna ding tanpha dalsak a I omsek uh toh kisai a ngaihdan nah on piakkhawmte uh a nuai ah hong kisuah hi.

Ngaihdan Honglutte

1. Pu Editor, kei ngaihdan in ei singtangmite kithutuak in om leng kuaman hon musit kei dia i gam ah bandh a om nawnkei ding. Ei singtangmite (gam ah) i kituahlouh ziak in tuahlouh ding teng tuak ihi ua, i theihsiam ua, i pankhawm kei ua leh hiai sang a khawkzaw i tuaklai ding uhi!
- Lalal Simte, Chiengkawnpang # 9856327318

2. To permanently solve this problem, a bypass road is an overdue necessity. The sooner its constructed, the better for our very own district. Zoram/Zogam-Let's push hard.
- Richard L. Haokip # 9856432327

3. Lamka leh Imphal kikal i buai mun mahmah ziak un lampi omsun Guite Road puahhoih in LPG, thautui, anntang, niteng poimohte, khualzinna ding etc. huai lam apat lata leng hoihzaw ding ahi. Guite Road Parking leng ....tenna mun lian deuh, New Lamka bang ah bawl leng khopi suak mai ding ahi.
- Lamka Post simtu # 9856532126

4. Security escort ding mah ahi. Kenle a full in ka support hi.
# 9856529526

5. Bandh a om chiang in district administration in escort arrangement Police Station apan bawl gige leh a hoih ding. Tua sai di'n DM (District Magistrate?) mah in Police Station ah SDC khat sintangmi tua ni in koih leh.
# 9856372875

6. Tedim Road bandh pelhna di'n Lamka-Sugnu Road hoihtak a puah hileh hoih inteh.
# 9856473694

7. Ngaihdan lakkhawmna toh kisai hilou in, i lung a kim kei leh, "hih ding omsa" hia bang om hilou hia? Naupang exam poimoh om teng in i meivak a buai ziak a, a khoih om ngei dia muanmoh ahi. Hiai hun sawtkuamtak apan i chiamteh chiat uh hilou maw? Imphal a poimoh mahmah Competitive exam, etc. a om chiang a Bishnupur District sung Moirang, Ningthoukhong, Bishnupur hiam a "bandh or strike" chikhat om nuam lawse ahih in tuh, huai pumpelhna ding in gengen a phatuam kei ding a, awlsamtak a pumpelh theihna omsun tuh, "hausa gilou nuai a om i utkei leh, i pemsan a kichai jeng," chih bang in, mi toh kitauhtauh sang in pemsan lel leng himailou maw?

TEDIM ROAD: Hiai pumpelhna ding in Bishnupur District tawnkhalou ding in Teisiang tang leh Thangching dawn ah Highway khat bawlthak leng, hoihpen mailou ding hia, Sangaiprou lut dia. Huai a haksat lai leh lah, Tedim Road leng NH hithou, Vuite Road leng NH hithou, Vuite Road apan Centre ding in AIZAWL nei leng himailou maw? Unau Mizo-te'n honna dal bekbuk khol ding ua
hia?

ELECTRIC MEIVAK: Exam poimoh HSLC, etc. a om chiang a ei District sung a meivak ginalou a, kikhoihse nuam mahmah chih khong mipi'n i chiamteh uh, hun sawtpi apan a hita a, "bawl hoih un, enkai un", chichi lengle, tuilak pau mah kibang ahihman in, thuakmai ngai. I gen chiang in i kiphatna ahi diam ah, Manipur District teng lak ah ei District in "Electric fee a kipe hoihpen, hileleng meivak lah a mu ginaloupen i suak zel. Huchi ahih in tuh i sorkarte lungkimna ahihtuankei leh, unau Mizoram apan join lengla, a fee leng pe hoih bok leng, hon nang tentin khol ding ua hia?

"Hon huchih un, hon khachih un" chihchih a kuamah bil a lutlou a, tuilak pau mah bang gige ding i hih leh bel, ninhuailaw khong ding ahihman in, "Hausa gilo tuh pemsan jeng leng" himailou maw?
- Thinker

8. Manipur gam sung ah Gam-vaihawmtu ding muanhuaitaktak member 60 a kinei. Amaute gam leh leitang tung a vaihawm thunei lianpente ahi. Himahleh pawl/mimal hamphatna leh phatuamna a deih chiang un Bandh/Strike/Economic Blockade chihte i ching tam mahmahta. Hichibang chintam ziak in NEWSPAPER khenkhat ngial in Manipur pen BANDHPUR chi hial uhi. Hichibang chintam in
tagah-meithai leh gentheite leh liangvaite dawn zangkhainak sang in nek-le-tak zonna a suhaksa in a nawngkaisakzaw hi. Gam leh nam ittu i tamta ua, mi genthei leh liangvaite khual leh ittu a om kei.

Gam sung a thunei lian leh sangpente leng kuate bang hihiam - Popular Ministry / Bandh / Strike / Economic Blockade / JAC? Ahihkei leh koisan lampi in i nget/demand hon pe tamthei pen a - National Highway No. 39/Tedim Road? Hiai lampi nihte koisan lampipen in thuneihna sangzaw (more powerful) nei a hia? Theihsiam haksa ka sa. Manipur Integrity chi'n kikoupih zelmahle'ng thil omdan et in a lang chiang ualmai hi. "Chingna kawina pansa bah, hauna kawina pan ngakpah, Manipur Sana Leibak" Manipur Sana Leibak a teng mite leh Manipur pawlam (Outer/Outside Maniput) a teng mite kikhenna/kideidanna lian mahmah. Hamphatna neuchik om ding chiang a SANA LEIBAK a teng mite'n tanvek/lavek deih in Bandh hon bawlkhum zel uh. A biktak in ei singtangmite CCpur District uap sung a pan mite Imphal a hih ding/sep ding kikhelthei Interview/Written Test (UPSC, MCS, SSC, etc)/Call Letter mute'n a hun laplouhna dia Tedim Road BANDH zel. Khentuam omlouhna koi mun ah a om dia...? Koi lam ah bitna leh hamphatna a om thei dia...? Gam leh nam makaitute'n ngaihtuah hunta.
- Mangbawi Pa, Lamka Khawpi

9. A tung a subject toh kisai ngaihdan kupkhawm ding chih toh kisai in ke'n leng hiai ah ngaihdan ka hon kum sam ding. Nasepte 17:26 a i muh bang un, Nam chih a tenna ding Gamgi khunsa vek in a om chih i mu. Hiai pansan in gen leng tuh, Talpakte i chih chiang in Meiteite i genna a hi a, amau leng Hauthu a hon chih chiang un tuh singtang mimawlte chihna ahi. Talpakte khopi zotna lampi tuh Tedim Road ahi. Hauthu-te khopi zotna lampi tuh VUITE Road (modernly called Guite Road) ahi.

Pu L. Keivom, IFS (Retd) Indian Ambassador in ZORAM KHAWVEL a a gelhna ah hichi'n a gelh, "Mizoram Chief Secretary Pu Lalkhama Ofis a ka thut a ka titi leh ka pianna ram Manipur Chief Secretary Pu Basu-a Ofis a thut chu danglam tak ani." "Mizoram lo pian hian Zofate aidentiti chu a chiangta ani. He ram hi Zofate tan 'KA' kan tihtheih awmchhun, khawvel ram lo piang hmasaber chu ani." "He tawng, he mi Ram tlanchhan in Politics ka tlan dawn chauh ahi."

A tunga point kigelhte i et vengveng leh a chiang kuau khat om hileh kilawm. New Aizawl khopi thak poimoh i hiding uh.

- Vualzakham Hanghal, Nengthawn Avenue

10. Lamka leh Imphal kikal pai gige theihna'ng lampi gel di'n CDSU mohpuakna pe le a sai fel mahmah ding un ka gingta!
-V.V. Thangpu, Lamka # 9856179044

11. I gam ah a dieh in Churachandpur Tedim Road ah bandh a um mun mama a, Lamka Post in bandh pumpelna ding in ngaidan tuom tuom kitahlang i mu a, ken zong ka ngaidan tamlou ka kum nuom a deihluotman a genkhelhkha a um kha jenjen leh mipite kungah ngaihdam ka hin gen masah hi. Kei zong i gam a hichituha bandh a um zing pen ngaihsut hamsa ka sa a, a siehin kai lei kisimmawhnaki-elbawlna tuh in ka gel hi. Bandh chau hilou in sil dangdan buoinate ah zong suhbei theina ding in a lampi um a ka thei ngaidan tam a nuoi ate ka hing kum hi.

a) Kipumkhat a pankhawmna a poimaw hi: Ei Manipur gam neunou khat a teng khawm singtangmi ham-le-pau kithei tuaoh teng Zomi, Kuki, Chin, Hmar, Mizo a dieh a Churachandpur District sung a tengkhawm teng kituotah a i kipumkhat ua i pankhawm masie Talpakte'n kimawlna in bing nei ding ua hing sauthaang zing ding uhi. Nidang a i buoinate uh leh ngaihdan kituohlou/kibanglou umte a kin a suhveng a p umkhat a i dinkhawm a kul in a poimaw mama tah hi. Tam a tung a bandh i chite i buoinate uh suhven ahitheina dingin pankhawm hatna ahi kichi bang in Nam/Jat lamkate'n lungpi hing khuol in vai hinghawm tah uhen.

b) I pankhawmna uh kipumkhatna min nei a poimaw hi: Nam chin in party min kivaihawm, kivaipuohna min a kinei chiet a, thu kajadan khat a dih a dihlou pen gentheilou, D.C. a kihen chieng in mi tampi/mituom tuom va lut un kei khumi khami a di'n President, Secretary kahi chi a kitam mama dan ahi a, D.C. tha pa zong organization tamna, President tamna gam a chisah uhi. Tu'n i gam a vaihawm lien a i nei uh (a) Kuki Inpi (b) Zomi Council (c) Hmar Inpui (d) Mizo etc. ahi a tuah teng ban ah a nam a phung level ah a kineina lai a tuah i neite uh suhbei / phietmang ding kachina hilou in i pankhawm, kituohna leh i kipumkhat ihi chi kilatna di'n min khat maimai kineihthei leh thuohmi min in bandh leh sil dangdang kivaisai thei pan ding a, tua leh Talpahte'n zong hing jahtatthei pan di'n ka gingta hi. Tua leh a poimaw mama khat kia ahileh i nam i gam sepaih tangvalte zong party tuomtuom tamtam a nan leizong kipumkhatna ding in min khat maimai kineithei leh midangte'n hing jahtat ding ua, hing huphul di'n ka gingta hi. I unau Galleengte zong party 2 maimai um ua hinan leh India Govt. a a sil nget uh tutan in munailou uhi. Talpahte Naharol Party a tamna ua himalezong kikap kithat umkhollou a, a poimawna ah pangkhawm veve uhi. Etsahna di'n Heirok buoina ah a kilang hi. Galleengte (Naga) I.M. K/U te jieh in buoisaan deudeu uhi.

c) Kithuohlouna umte siem tuup ding a silhoihte: (a) Nidanglai in i tenna khopi min eimite'n Lamka midangte'n Zelhang, Lamkhai, Lamlong, Lamhang a kichi a tunitan in Meitei puteh pite khenkhat in Churachandpur chilou in Lamkhai Zelhang a chi umnalai hi. Kei thei dan in zong Churachand kichipen Telsing Bazar gei a khuo um, tu leh tu a Mission Compound (Old Churachand) kichipen ahi a, tuletu a i tenna khopi pen Lamka minma a kizang hi. Kum 1970 ka khothei patlai ahi. (b) Kum sawtsim a peita khopi sung a signboard umte ah Churachandpur kigelte suhmang in Lamka chi a kigellam ka theilai hi. (c) Imphal tan a line bus-te ah zong Lamka to Imphal ana kichingai hi. Tu'n CCpur-Imphal a kichitah hi. Bang chi a kiheng chi ka theinon sih hi. (d) Lamka ahina dieh pen Police station mai lamka thuom teng leh Zenhang Bazar neunoukhat um teng ahi. Etsahna di'n Phaipi i chi utna deu mun ahileh Imphal Paona Bazar a Saipilim umna mun ahi in ka thei hi. Gen khiel leh ngaisiem ka hing ngen hi. Kei neulai 1970 kum vel in Police station mai Gangpi a lien 3 a pou hi. Tuah gangpi singphung ah Vanjuoh a tou hi. Tua laitah mun Lamka ahidieh in ka thei hi. Bang jieh a ei singtangmi ham a LAMKA kichinajen Churachandpur min a hing kichipen a sung a tengte i kituohlou jieh uh ahidi'n ka gingta hi.

d) Midangte'n i kituohlou dan hing mudan khenkhatte: 1997 i buoijou ua kipat mite'n i khopi sung 2 in a khenmawh uhi. (a) Lighhouse apan Tuibuang lam pen Thunei/Vaihawm a tuom, Home-Lane a chi ua (b) Lighthouse apan New Lamka lam Zogam a chi se uhi. Hibang ahi mite'n a hing simmawhna uh. (c) A dang in Lamka khopi sung bandh a kibawl leh Tuibuang lamte'n juiselou Dawr
hong thei veve, bus zong Tuibuang tan lut thei veve. Mite'n i kituohloudan uh a hing thei semsemna ahi. Tuibuang lam a bandh/curfew a um leh New Lamka lam ah umloujel. Hibangte ahi Talpahte hing simmawna.

e) Kituohlou/kipumkhatlou jieh a tutan tangtunglou silkhat: Ina ngahlah mamate lah a a silkhat Radio Station Tuibuong akibawl pen silbangkim kijoutah a, ajah hun a athunei di avaisaih di ikituh-ikihajat jieh ua tunitan jattheilou a um ahi a imi isa govt. kham mu diing tampi kichanlawh hi. Eima ham/Pau nam a din Radio Programme ikineithei chiet diing lai a bangmalou ajah theilou a umpen kituohlouna uh Meten a hing theisem semna silk hat ahi. (a) Paiate hun a Paite Programme jah hiding a (b) Thadou/Kuki huna Programme jah hiding a Hmar, Lushei, Vasiphei, Zou, Simte, Gangte, etc. a hun hun a mahni Programme chiet jah himai di hi a, a patna leh a tawpna English, Manipur, Hindi in hisah suh mai mai hileh bang a sietna um diing gintat umlou hi. Programme hun zong jing nai 6 apat nita dak 10 tan naikal 16 sung pen kiningching mama hinajen bang chi ihitah ua maw?

f) Min gel/spelling jah dan zong kiet thah din ahoi hi: Hun sawtpi apan kana ngaikhawhte lah a silk hat ahi. News ahi in sil dangdang ah Min khenkhat a spelling kibang thei mawng mawng lou tuohte in ikituohlouna sulang dieh in ka thei hi. Tuahte ahileh (a) Tiddim, Teddim, Tedim Road hoipen adih e? (b) Tuibong, Tuibuong, Tuibuang (c) Singhat, Sing-at, Singngat (d) Lamzang, Lamjang (e) Saikot, Saikawt (f) Guite Road, Vuite Road (g) Phailen, Phailian, Phailien. A kisaipih ten bawldih hoi kasa hi.

g) Kilamte silbawl kisimmaw deu a ka theite silkhat: Ei Lamka (CCpur) khopi sung a teeng ten kiphinna, lungkimlouna silk hat ibawl a, bandh kipuong a line bus tailou diing chi hinajen etsahna din Tedim Road bandh hitaleh Imphal lam a tai bus ten Kangvai, Kwakta ah kingah a tua apan service thei veve pen bandh ibawl ua ikiphinate pen Moirang apan atunglam Imphal lam a ten bandh ahilam theiphalou/phohphalou diing hi. Moirang lam apan ngaina bang a tai thei veve pen ikiphinna uh nelsieh hiding hi. Talpahte (Meitei) lamten bandh a bawl chieng mua bus a tai um bikbeklou theijel bandh success a kichijel hi. Pawl khat taget in eilamte vaisaihna a bandh ahileh ngainepsuh a bus umna tan tan auto, jeep te mi puchin va service jel hibangte ahi midangte hing musihna/simmawhnate ahi.

Tualeh eidongkhollouna/eibuoina hibihbehlou a Tedim Line bandh Talpah ten a hing bawl chieng un a guuhin a kijahdah mama a, poi isathei chiet uhi. Pawl khatin bandh pumpel theina diing in Tedim Road hilou Teisieng tang pang pangah lamlien bawl dichipawl aum a a hoima ma ngaidan khat ahi a, bandh pumpel na diin sil, policy tuom tuom bawl ma nanlei a mite ikithujawhlou leh bangma a phatthomna diing umlou diing hi. Mi Talpakte silkhat a lungkimlou chia JAC kiphutpah theingal uhi. JAC koite/bangmite ahi a chi kithei tuomlou hi. Mi a kipumkhat daan ka gen nuomna ahi. Tun en Tedim Road pel in lampi dang bawl in bandh nichia taina diing umsahta ni. Tuahun chieng in Line Bus ten bandh umlouna lampitha juiin/tonin a service ngam na dieileh/A taina diei leh? Bandh bawltu in khah thei veve diing uhi. A taitai chi in giihna/vauna (warning) kibawl leh koima a tai (service) teitei diing ka gingtasih hi.

Ami, asa vaihawmdaan ahijawh hi. Tujiehin kipumkhat a phamaw ma ma a pumkhat a pankhawm masang sieh ituohtuoh diing uh ahimai hi. Pawlkhat in Manipur taisan/pawtsan diing chi agen ua, tampen guollel vai ahi a, pawtsan pen Talpahte lunglam leh a kipahna lam sil ahi jaw diing hi.
- Ph. Nangkhanlal, Zomi Colony, Lamka # 9862831328


Source: www.zogam.com

No comments:

Post a Comment