Thursday, March 06, 2008

Manipur Express | March 6, 2008

Polling station tamtak ah re-poll ngai ding in kilang
Nagaland State Assembly election ah vote 85 % kikhia

Kohima, Feb 5: Nagaland State Assembly Election tuni in zawhsiang hita a, huai ah vote khia hoih mahmah in, 85 % val bang tungzou hi’n kigen hi. Deputy Election Commissioner J P Prakash in agendan in, Assembly seat 60 ading in vote khiakna neih hi a, 2003 kum in 87.65 per cent khiak in om a, tukum in tawm zaw chihna suak ahi chi hi. J P Prakash in agenbehna ah, election mun tamtak ah siangthou tak in zawh hi a, ahih ziak in, polling station tuamtuam ah buaina thawm bel zak ding om veve a, polling station 9 ah Electronic Voting Machine suksiat leh puakmang a om ahihdan gen hi.

Election Commission kiang ah voter te vaulau om chi in complaint 10 lut a, Commission in leng enzui ding hi’n kigen a, Polling station 14 ah hunchiam bang in pat theihlouh a, mun khenkhat repoll ngaina mun ding leng om hi’n kigen hi. Nagaland state sung a ki gamlat theih luat ziak in, deihbang in kithu zaakna paihoih theiloui a, huai ziak in, poll observer leh returning Officer te recommend dungzui in koikoi ah re-poll om ngai hiam chih theih hinailou chi’n official thusuak in taklang hi. Nagaland state sung ah voter 6,64,604 om a, polling station 1,692 koih in om a, Candidate 218 in seat 60 kituh uhi. Congress in seat 60 teng ah tuh vek a, NPF in seat 56 ah tuh uhi. RJD in 25 leh BJP in seat 23 ah tuh uhi.

Member 60 telkhiakna ding ah Constitituency 12 te sousang diak in kilang a, a ziak ahihleh, mi 2 lel kituh in, a tangpi in NPF leh Congress hi’n kigen hi. Election Commission of India in Centre apan in Observer 33 leh micro-observer 59 sawl a, polling personnel 9,000 zat in om hi. Tuni election ah vote khiak hun in, vuahzu ngal a, huihpi leng a vangkim in nung hi’n kigen a, Wokha, Mon leh Phek District mun khenkhat ah polling personel te subuai om chih thu leng om hi. Zunheboto District ah vuah a zuk ziak in menchim om a, Assembly constituency 4 a polling station 14 te ah polling official te lut theilou uh chih thusuak kingah hi.

Tuaban ah, EVM suksiat a om na mun, Mokukchung, Zunheboto leh Wokha district te ah re-poll neih hiding a, ahun leh ni ding bel puankhiak hinailou hi. Congress in Tuensang District sung a Longkhim-Chare Assembly Constituency a polling station 5 ah vote khiak thak ding in ngetna nei ua, himahleh, State Electoral Officer in notice bangmah bawlnai lou hi. Zunheboto district sung a menchip ziak a Polling personel te lut theihlouhna mun 14 te ah March 7 in election neih hiding in kigen hi. Chief Electoral Officer, Nagaland C. J. Ponraj in agenna ah, 11 Northen Angami II ah 50% lel vote kikhia ahihdan gen hi. Hiai constituency ah Chief Minister lui & NPF candidate Neiphiu Rio leh Congress candidate Sevotso chauh hi ua, straight fight nasa mahmah chih thu om hi. Chare Village Council member te’n a amau area a vote om teng NPF ading in capture gai vek uh chih thu leng om a, himahleh, thuchian kimzaw bangmah puankhiak hinailou hi.

LOCAL NEWS:

General Assembly ah election om
Lamka, March-5: IB Road a om Synod Hall ah Feb 29, 2008 in Vaiphei People’s Council(VPC) General Assembly om a, VPC President thak ding in tulela President lenlai P. Kamkholal leh Vice President ding in Khatkhotong Baite kuamah tuhtu omlou in telching uhi. VPC Election Commission Chairman Kaitinkhup in tuni’n VPC Cabinet meeting ah election result puang a, March 14, 2008 in vaipua alui leh thakte charge kipe ding in Cabinet meeting in bikhiah uhi.

ICI General Assembly 58veina zou uh
Lamka, March-5: Independent Church of India(ICI) in Feb 29 pan March 2,2008 sung Rengkai a General Assembly 58veina lawhching takin zou uh a, huai khawmpi adia thumpihte leh deihsaktute adiakin Col. Koj Tari,Assam Rifles leh Commandant,BSF in Hall a vanzat poimawh tarpoline, carnat leh thil tuamtuam a zatsak ziakun ICI saptuam mipi sik-le-tangin Rev Zathangsing Zate, Exe Secteray,ICI in kipahthu gen hiu.

HYA leh HSA in mawhpaih uh
Lamka, March-5: Hmar Youth Association(HYA), Imphal Jt HQ in March 1, 2008 a RIMS Director Prof L. Fimate tenna Quarter campus a hand grenade pailutte mawhpaihthu puang in huchibang thilchin hoihlou tawpkhok tununga kuaman hihlou ding in deihthu puang uhi. Hmar Students Association(HSA), Imphal Jt HQ in leng doilok leh mulkimna neiloute thilhih mawhpaih kawmin tuban huchibang hih omlou ding in ngen uhi. HSA in Govt in Langol area a NIT bawl sawm deihlouhthu puang in huai thiltup in singtangmite lungsim lungtang nasak ahihdan leng puang uhi.

NCW member in Lamka pha
National Commission for Women a member poimawh mahmah Malini Bhattacharya in tuni zinglam dak 10:30 in Lamka hongtung a, Hmar Women Association te makaih in Fat James Restaurant, Teddim Road ah zing ann nekhawm uhi. Bhattacharya in agenna ah, Parbung rape case thu ah amun mahmah nih vei va siik ta ahihdan gen a, tuni tan in a case sukfel louh a a om pen puaknat thu leh poi sakthu gen hi. Aman agenbehna ah, ni khat ni chiang in thudik hong pawtkhia a, case leng veng ding ahihdan gen hi. Amah’ a mounu Superna Bhattacharya leh Sarender Shishak Deputy Director, Women Development te’n hon zui ua, tuni mah in Delhi ah kik suk nawn uhi.

PHSC building thak 15 lak ah 5 zousiang
National Rural Health Mission nuai a 2008-’09 sung in Churachandpur District sung mun tuamtuam ah Primary Health Sub Centre 15 ki bawl thak a, huai lak ah 5 zawhsiang in om hi. Deputy Commissioner Sumant Singh IAS in agenna ah, building zawhlouh a om 10 te leng nasep pailel ahihdan gen hi. Primary Health Sub Centre akidaih nailouh ziak in Dr.T.Hartlang Member Secretary in proposal 17 pelut zou ta hi.

Romila poison dawn in si
Romila (9) d/o Aton of Kwakta tuzing baihtak in amah leh amah kithah sawm in poison (insecticide) dawn a, zingkal dak 6:30 in District Hospital puak lutin awmmah leh dam zoulou in zinglam dak 7:36 in si hi.

Singzawl in deengkha
Khamthuama (60) h/o Khawli of Kawnpui, inn bawla nasemlai tuni nitaklam dak 2 vel in inntung apat singzawl kia in alu deengkha a, Damdawi inn ah etkawl in om hi.

Damlou vehte’n subuai uh
Lamka Damdawi inn ah asun azan in damlou veh mi tamthei mah mah hi. Doctor te’n Ward round abawl sung lel in leng Nurse te’n damlou vehtute pawtkhe ding in sawl mah le uh pawtkhe ut hetlou ua, hehthei bang om hi’n kigen hi. Nurse te’n damloute Glucose khai dek leh akap dek hun un leng ana kihem khe utlou pawl om a, ana sepding uh subuai kha mahmah hi’n kigen hi. Hiai tungtang ah damlou vehte pilvang ding in leng Nurse pawl in ngetna nei uhi.

Natna hii dalna tamtak pekhia.
District Immunisation Office nuai a, National Child Survival & Safe Motherhood Programme nuai ah February 2008 kha sung in numei naupaai mi 749 te TT kaap (injection) uhi. Naupang kum 1 nuailam te kiang ah TB daalna (BCG) pasal 172, numei 181 te kaap ua, polio damdawi pasal 501, numei 484 te dawnsak uhi.Huai ban ah Khuhhiip (DPT) dalna pasal mi 501, numei mi 484 te akaap ban uah, Sensidalna(measles) daalna pasal mi 162 leh numei mi 143 te leng kaap uhi.

Job card neite’n antang Kg 35 mu ding
Churachandpur Dy Commissioner apan kizadan in, Mautaam kialpi ziak in, Thanlon, Tipaimukh leh Henglep area ah CCpur District sung a APL quota om teng ki hawm zaak sak vek hiding in gen hi. Hiai tawh kisai in DC in FCS Department ah theihsakna leng bawlzou ta hi. Huai dungzui in, Thanlon, Tipaimukh leh Henglep area a Job Card holder teng in antang Kg 35 chiat tang ding uhi. Vangai range ading a puakman tawm bei ding ngimna ziak in Silchar apan puaklut hiding in DC in gen a, mipite’n antang leina ding sum deposit khin uh ahihdan leng gen hi. Silchar lam apan antang puaklutna ding ah Manipur Government in dawnna bangmah penailou uh hi’n leng gen hi. Thanlon leh Henglep area mipi tamtak in sum deposit nailou uh a, deposit zawhsiang ahih chiang in antang piak hiding un DC in gen hi.

MZP makaih in sunna hun zang
Mizo Zirlai Pawl Manipur Headquarter saina in tuni nitaklam dak 3 in MPC Office, IB Road ah Mizoram buailai a, Jet Fighter in March 5 1966 kum a Aizawl khua bomb a khiak khum theih gige leh a kum 42 chinna hun zang uhi. Hiai hun ah, Ex-MNA, MPC, MZP, GYMA leh makai tuamtuam paikhawm ua, sihna tuakte sunna hun leng nei uhi.

Silen Power house ah training om
National Vector Borne Diseases Control Society Churachandpur te saina in tuni in Silen power house Leimatak ah khua 30 a ASHA member te kiang ah Thousilen damdawi a diah dan leh, Thousileen hawmkhiakna va nei uhi. Huai ban ah, CCPur District a a poimawh bang a zat ding in, DDT bag 120 tuni in District Malaria office ah hongtung a, store ah koih phot in om hi.

Treasury Office in bill 23 passed
Treasury Office , CCpur in March 1-5 2008 sung in Department tuamtuam 23 pay bill passed ua, Bank ah advice in thon ngal uhi.

Suunna;

Te-a (43) s/o Doutawna of Saikot March 4 nitak dak 7:40 in District Hospital ah sinna in si a, tuni in kivui hi.

Soizakam (91) f/o Kamkhanpau of Hebron veng, New Lamka tu nitaklam in si a, zingchiang in YPA Hanmual, New Lamka ah kivui ding hi.

Siekzang (75) of L Phainuom Village, Chiengkongpang ah damlouhna ziak in si a, nitaklam in Chiengkonpang hanmual ah kivui hi.


IMPHAL NEWS:

RJD Youth Front & Women Front
Imphal, March-5: RJD Manipur a President & Chief Minister-lui W. Nipamacha Singh in Chandel District adia RJD Youth Front leh Women Front bawlkhiak lemsakna pia a, huai dungzui in Youth Front a President ding in Thongkhohao Haokip leh Secretary General dingin Nanglet Haokip guan hi uhi. Chandel district RJD a Women Front a President thak ding in Ms Hringshel Anal leh General Secretary ding in Ms Nemkholhing Haokip guan hi uhi.

Assembly a Committee 3 tel hiding
Imphal, March-5: Assembly Session ah March 3, 2008 in Committee on Public Accounts, Committee on Estimates leh Committee on Public Undertaking telna March 10, 2008 zinglam dak 11.00 akipan 3.00 pm kikal Assembly Secretariat ah Committee Room(A) a om ding in bikhiah uhi. Huai ding in March 6,2008 sunnung dak 1.00 tan nomination paper file theih ding a, March 7,2008 sunnung dak 2.00 in scrutiny om ding a, kizukkik nuamte March 7, 2008 nitaklam dak 3.00 tan in kizukkik thei ding uh chi’n Secretary,Manipur Legislative Assembly in thusuah hi.

H/S & Jr H/S a teaching & non-teaching zah
Imphal, March-5: Tuni’n Manipur Assembly ah Ngursanglur,MLA in Tipaimukh Sub-divn a High School leh Jr High School a Teaching leh Non-teaching staff omzah dotna a bawl Education Minister a dawnna ah Buangmun H/S ah teaching staff 2 leh non-teaching staff 2, Parbung H/S ah teaching staff 6 leh non-teaching staff 3, Pherzol H/S ah teaching staff 7 leh non-teaching staff 4, Senvon H/S ah teaching staff 5 leh non-teaching staff 2, Chingmun Jr H/S ah teaching staff 6 leh non-teaching staff 6, Hmungjungkai Jr H/S ah teaching staff 4, Kangreng Jr H/S ah teaching staff 11, Leisen Jr H/S ah teaching leh non-teaching staff 1 tuak, Lungthulen Jr H/S ah teaching staff 5 leh non-teaching staff 2, Patpuihmun Jr H/S ah teaching staff 8 leh non-teaching staff 2, P. Munte Jr H/S ah teaching staff 9 leh non-teaching staff 1, P. Munlian Jr H/S ah teaching staff 10, Parvachom Jr H/S ah teaching staff 12 leh non-teaching staff 1, Rovakot Jr H/S ah teaching staff 3, Sartuinek Jr H/S ah teaching staff 10 leh non-teaching staff 1, Sivapurikhal Jr H/S ah teaching staff 4 leh non-teaching staff 1, Taithu Jr H/S ah teaching staff 5 leh non-teaching staff 1 banah Thingpuikhual Jr H/S ah teaching staff 2 om uhi.

Sericulture Director Inn ah bomb mu
Imphal, March 5: Sericulture Department a Director S Debabrahta Verma (63) tenna Inn, Khongma Zone II ah tuni in bomb muhkhiak in om hi. Police thusuak in agendan in, Verma tenna Inn a sawng nihna ah tu zingkal dak 8:30 in Lethod bomb khat muhsuah in om a, zinglam dak 11 in Police bomb expert te’n lakhia in, Akampat Loukon mun ah supuak uh chi uhi. Police thusuak in agenbehna ah, hiai bomb ahihleh, March ni 3 vel a helpawlte’n akaplut uh hiding in muanmawhna nei ua, Verma leh a innkuante ni 3 sung a om louh hun ua thiltung ahihdan gen ua, tuzingkal in muhsuah in om pan chi’n taklang uhi.

Singtangmite adi’n Radio program ngen
Imphal, March 5: Assembly Session pailel ah tuni in zero hour hun in, Tengnoupal AC MLA Morung Makunga in Chief Minister O Ibobi Singh leh IPR Minister TN Haokip kiang ah attention draw in, Manipur ah tribe recognize tamtak om ahihdan gen hi. Makunga in agenzelna ah, tribe recognize te alak ah tamtak in All India Radio tungtawn in program tangkha ngei lou ua, amaute Radio program piak kilawmsam hilou hiam chi kawm in, tamtak in Meitei pau atheihlouh ziak un, amau pau chiat ah news tan beek puansak hoih ahihdan gen hi.

Elizabeth that tute’ tungtang fel nailou
Imphal, March 5: Minister lui Francis Ngajokpa tanu Lungnila Elizabeth mulkimhuaitak a that tu, Th Nando, James Kuki leh N Romeo te Sajiwa Jail ah koih in om lel ua, amaute’n bail a nget ziak un, zan in Uripok Cheirap Court ah dinsak in om uhi. Himahleh, Court in hiai tungtang ah thutanna bangmah bawl thei nailou in March 11 2008 a charge hearing neih nawn ding in gen uhi.

Parbung Rape case gennawn ding
Imphal, March 5: Parbung rape case tungtang hun sawtkuamtak gen leh sui ahih nung in, tuni tan in bangmah saifel leh puankhiak om nailou hi. Manipur Government in thiltung suitu ding in Rajkhowa Commission sepkhe a, hiai commission in leng Parbung tanpha pha mah leh, athil muhsuahte bangmah puankhiak hinaituan lou hi. Thusuak kingah dan in, Rajkhowa Commission in March 14/15 in Parbung ah spot hearing neih sawm in kisa uh a, huai hun ah, Sualluih aom numeite, khaw hausate leh mit a mute ban ah, District police te’n statement pechiat ding uhi. Human Rights Alert (HRA) in hiai cross examination hun ah, ICRC pawl leng telsak ding in Commission ah ngetna pelut mah le uh Commission in nawlkhin hi.

EDITORIAL:

Tuni Thupi: “Ka lungsim hoihna leh ka dikna in hon humbit in. Ka hon ngak nilouh ngala.” Sam 25: 21.

Education tungtawn in gam bawl ni
Piangphung apan mihing te’n talent tuamtuam i nei uh chih telsuimite gendan hi a, himahleh, a siamsa a piang bel omlou ahi chi uhi. Tempaina (talent) kichi mihing hinkhua ading in ana poimawh mahmah a, himahleh, talent zuih khaklouh ziak in, kipiaksiatna bel a om louh ding ahi chi leuleu uhi. Sapte’n in born quality a chih ubel ana om a, piangphung apan i tem paina ding chi khat ana om teitei a, himahleh, i talent pe’n zonkhiak thil haksa tak ahi chi’n misiam te’n gen uhi.

Board of Secoandary Education, Manipur, Council of Higher Secoandary Education, Manipur leh Central Board of Secondary Education nuai ah Pawl X leh XII exam pailel a, April kha tan in, Board tuamtuam in exam zousiang vekta ding uhi. Exam zawh nung Result suah ma ngei in, exam a hih hoih mahmah candidate te’n maban etna ziak in neih leh neihlouh gen lou in, siamsinna maban zom ding in India khawpi tuamtuam ki denna ding uhi.

Pawl X leh XII exam zawh leh Result suah kal gap sautak om in, student tamtak zalen man uhi. Vaigam ah bel, mi tamtak te’n Class XI or BA/BSc/Engg subject te lei in, sim ngal uh a, College/Hr Secondary a lut chiang un, ma vang tuan mahmah uhi. Himahleh, ei lak ah tuabang om lou in, Pawl X leh XII exam zawh chiang a, phavang om maimah mi tamtak i om ua, mi hoih tampi leng hiai hun in i puuk se naak khem uhi.

Nu-le-pa tamtak lehkha theilou (illiterate) i om lai uhi. Khawvel a changkan dungzui in, nulepa tamtak in i tate maban ding sau i mu hetkei ua, bang lampi/College/ Stream zuihsak ding hiam chi a hamhaih tamtak i om ngei uh gintak huai hi. Tua phet hilou in, i tate khawltawldam (vacation)sung a i tate bang lampi totsak ding hiam? bang sepsak ding hiam chih nasan theilou tamtak i om uh gintak huai hi. Huai kawmkawm in, February kha a bei tawh kiton in, i Officer neih sunsun mi masate pension zungzung uh a, kong khat ah i maban ding lungzin huai mahmah hi.

Tuni in i lak ah Students Organisation tamtak a om ta a, amaute nasepkhiakte phat huai thei mahmah hi. Himahleh, top priority dingin bang a koih ua chih te ngaihsut tham ching hi. Saptuam sung va sawk zualta le hang, Mission committee in Missionary nasepna lam sai deuh in, Womens’ wing in numei tawh kisai leh Youth te’n tuailai lam mawhpuakna leen uhi. Hiai bang deuh in, khawtang vai saiding, Phatuam ngaihna lam mawhpaw ding, student/sinlai lam mawh paw ding, gam leh nam vai sai ding chi’n mawhpuakna i ki hawm diudeu ua, hoih mahmah hi. Huai dungzui in, i mawhpuakna te uh i sem buching ua, huai ziak tak mah in, society piching i bawl khe naak uhi.

Pandit Jawaharal Nehru in Sinlai naupangte gamsung gou (asset) ahi ana chi a, Mahatma Gandhi in, “Education kichi tawpni om lou, i damsung a sinding thil om ahi” ana chih te i heek khawm chiang in, siamsinna poimawh dan a hon genlang mahmah hi. Churachandpur i chih Nam tuamtuam tenkhawpna ahi i chih dungzui in, student organization Nam chikim in i nei hi. Ahihleh, i student organization te’n bang a seem ua chi in ki kan le hang, gentheih i hau mahmah ding uhi. Tulel a student organization te nasepte a dem hikhang, himahleh, siamsinna tawh kisai mahmah nna pipen (top priority) in hon koih thei le uh chih huai mahmah hi.

Student te maban ding i ngaihtuah chiang in, nu lepa lah pillou, khawvel pilna sang lawta, baan zou nawnlou tamtak om ahihna ah, siamsin makai khangthak te’n a siamsinpihte uh khualna ziak a amaban ding uh lampi dik a zuihsak uh deih huai mahmah hi. Tu in, Pawl X leh XII exam zawh chiang in, Coaching class i chi hia, Youth Counselling, Carrier guidance leh education tawh kisai awareness program hon buatsaih thei le uh chih huai mahmah hi. Pathian phawk Nam i hih khak zenzen ziak in, Nam hampha i hi a, himahleh, i lak ah siatgawpna in i tuailaite a zawh gawp taak ziak in, a khenchiang in Nam vangtah i diam chih theih tawn tam mahmah a, khawtang vaipaw te leh Saptuam makaite lak ah sum le pai etlahna uang mahmah in theihtheih in om ta hi.

I khang (generation) bawl thak taktak ni i chih leh, siamsin khangthakte i ki pat hunta hi. Nam gou i hih lam phawk kawm in, pan naktak a i lak kei leh, Pathian in i mi nam leng hon nuai chi mit thei mahmah ding hi. En vengveng le hang, i khantouh dungzui in vaigam ah sum le pai tamtak seng in iki sawl khe zungzung a, Union Public Service Commission nuai ah sepna ngah zou leng i om nawn mangkei a, a mu zou khat le nih te’n Staff Selection Commission nuai a post awng te i mu zou hamham uhi. I sum le pai seenkhiak leh isepna gelhching tehkak (compare) ta zen le hang, i lungsim gimna pe’n athawn liauliau suak thei lou ding hiam chih ngaihdan leng hong piang thei hi. Tua ziak in, a paisa zaw paisa ahi ta, student leader te’n pan honla uhenla, education tawh i gam dinmun bawlthak ni hang chi a chialpi ki bawl ut dan i hi hi.

MAIN ARTICLE:

Village Grain Banks tawh kisai theihtuak
- K Vungzamawi

Kum 1958 vel lai a, Mautaam kialpi thuakkha heutu khat in, “Government in antang loan ahawma, kila sauh sauh mah leh dinzou lou in, hong siik sek hi. MDC/MLA ut peuh in vote zawn nang in lemchang asa mahmah ua, atawp in hon ngaidam khawng uh” chi hi. Tua tawh kibang sim, Village Grain Banks kichi centre Government in kum 1996-97 in hong pankhia a, kum 2007 tan in India pumpi ah 12062 VGBs bang omta hi.

VGBs in a tup ahihleh, vuahtui tam luat ziak hiam, khaw keu ziak hiam, mihing hihtheih khenlam a thil om thei tampite ziak a kial leh taak a tun a, tuabang hun leh mun te a, puuksi/meikuang paisuak om khak ding venna a, a bawl khiak ahi. Taangmite (tribal) tenna gam, taang dawn gam, gam keu leh vuahtui tamluat sekna mun te ah, VGBs koih theih ahi. Huchi bang mun chitchiat lou leng, BPL/AAY Innkuan 30-40 kikal om na ah VGB khat om thei a, singtaang khua inn tamna mun te ah 4/5 leng om thei hi.

VGB om na peuh ah, sum le anntang paikhawm zel hi. Antang ahihleh, BPL/AAY innkuan khat in Kg 100 zel muthei dia, Innkuan 40 om na ah Kg 4,000 chih na ahi. Hiai pe’n meikuang paisuak thei Innkuante’n puuk zel in (sum a leilouh dia a van a ditkik ding ahi), kum tawp pawltak hun chia antang mah tawh dit kiik zel ding chih ahi. Dit kik theih teitei nang ngaihsut na in Government in PDS tung tawn in mi nautang te hamphat nang om theite tawh hisaap kawm in, hong bawl uhi. Khat vei hong paipen, Innkuan khat a mi 5 zel om hileh, kha 3 daihdia hisaap hi a, tua zawh chiang in, V/A in DC a report pia in, kha 3 dang a ding a paw zel ding hi. Anntang puakman pe’n Centre Government in principal Distribution centre tan (Churachandpur a District Hq leh Parbung a PDC om hi.) pawtung dia, huai apan VGBs tan State Government in a puaktung sak vekding ahi. i.e, VGBs tan puaktung nang in Rs 3,000 zel Government in seeng ding hi. VGB om na khuate ah buhpang/buhbuuk bawl nang in, Rs 6,000 sanction ahih ban ah, training piak nang leh administrative cost ading bikhiah om lai hi. Tua teng ban ah Grain bank khat anntang man ding in, Rs 46,000 sanction pai geigeih hi. (Hiai pe’n Government in anntang a hong pia uh).

A tangpi in singtang khua khatpeuh BPL/AAY Innkuan 40 chiang om na te ah VGB khat zel om thei hi. Khua nih le thum gawmkhawm in leng Grain bank khat piaktheih veve hi. District apan proposal om te state Government in ngaihtuah masa in, VGB koih tuak asakna mun te Centre Government ah pelut a, huchi’n antang leh a poimawh sum te hong pai thei phet dan ahi. Kum 2006-2007 ading in Manipur ah VGB 93 om a, tua te lak ah 25 kia Churachandpur in ki tangpha hi. Mautaam kialpi tunna mun ah, tamlou chik om kha chihna ahi.

I gam a grain bank tamlou om te, zat dan siam leng a chih huai mahmah hi. Man bei chih man a a thawn hilou, ditkik ngai ahih ban ah, mun tamtak ah, antang kidaih louh ziak a, hawm ding dan buaihuai mahmah kha ding hi. Innkuan khat adia Kg 100 hong pai himahleh, VA in pilvang leh lungpi geeltak in hawm heenla, meikuang paisuak ding venna lel petmah in zang thei leng a chih huai mahmah hi. Grain bank om na khuate a buh batlaak ding ki tatsatlouh a om saktheih nang in, VA in pan lak baih ngai kha ding hi, huai mah lah Government deihdan ahi ngal a.

Kial leh taak douna dia Government apan hong pai leh paizel ding hamphatna tuamtuam te VA tungtawn a sepkhiak ding tampi om kha ding hi. Eg. NREGS, VGB, PDS, BRGF, etc etc. Hausate’n i mawhpuakna theisiam a, khentuam neilou itna taw hi khaw veng te hamphat nang om thei sun te ahi bangbang a hawmzel ding in i ki ngen bok hi. Vaihawmsiam, mipi tanding etlah saklou leh khaw pihte lungkimna bang a pi thei Hausa vaihawmna khua a teeng nuamlou kua a om dia??

www.manipurexpress.com

No comments:

Post a Comment