Saturday, March 08, 2008

Manipur Express | March 8, 2008

Dr Rochunga Pudaite hongzin

Lamka, March-7: Bibles for the World a President Dr Rochunga Pudaite leh azi Mrs Mawii Pudaite in USA apan Sielmat hongpha uh a, March 4, 2008 apan Rev Chawnga Mermorial Chapel, Sielmat a 35th EFCI General Assembly ah tel uh a, huai khawmpi March 10, 2008 tan om ding hi. Rev Rochunga Pudaite leh azi in March 11, 2008 nitaklam dak 3.00 in a lawm uh Upa Rokamlova, Mizoram Education Minister- lui leh Assembly Speaker-lui vaidonna kawm in ankuang luisawm uhi.


EOC(P) akipan in MPCS Manipur Area

Lamka, March-7: EOC(P) Executive Secretary Rev T. Zuanlal in thupuan abawl dan in EOC(P) saptuam tuma in Mizoram Presbyterian Church Synod(MPCS) a laklut ahihtak ziakin EOC(P) min leng Mizoram Presbyterian Church Synod(PCI), Manipur Area chih minvuah hi a, D. Phailian a EOC Secretariat leng MPCS(PCI),Manipur Area Office a khen hi a, tuban mimal in office address leh PO Box No. 19 zat phal hinawnlou chih puang hi. Huailouin “Muanna Aksi” manazine suahzom hizel ding a, hileleng “Hinna Vak” chih minvuah hita ding chi hi. EOC(P) saptuam omna tenga biakinn min dingin “Mizoram Presbyterian Church Synod(PCI), Manipur Area” chih takchiat dingin leng theisak hi.


HPC(D) apan khawlsak ahih puang

Lamka, March-7: L.T. Hmar, Public Relation Officer,HPC(D) Gen HQ in thusuah a bawl dan in Lalkham Ngaite @ LK Hmar of Rengkai in HPC(D) a PRO a let sung in HPC(D) min in midang leh pawldang tawh kithuza in nasem a, haksatna ziakin kitawp dia a nget dungzui in ngaihtuah hi a, March 4,2008 akipan in HPC(D) HQ in a khawl lemsa hi’n puang hi. Amah khawl ahihlam theilou mimal hiam pawl a om aleh LK leh HPC(D) in kizopna bangmah neilou ahihman in ama tung ah haksatna kuaman tunlou ding in ngen hi. LK Hmar in leng atuam a ngetna bawl in mimal leh orgn kalh a sepkhak a neih leleng Pathin leh nam min a ngaidam in ngen hi.


Dist.Hospital in Rs.45,750 mukhia.

February 2008 khasung in District Hospital in revenue in Rs.45,750 mukhia hi. Huaite bel OPD ticket counter ah Rs.30,000 leh Operation charge ah Rs.15,750 hi’n kigen hi.


UBI ah sum hongtung

Security veenbit na nuai ah tuni sun nung dak 1 in UBI/CCpur Branch ading sum tamtak hongtung a, khalawh lading te’n suum lathei ta ding uh chihna suak hi.


DC office ah Documents submit ngai

National Foundation for Communal Harmony (NFCH) nuai a naupang chawmna ngah te’n akinthei lam in DC office ah documents submit kin ngai ding hi. Document te ahihleh Income certificate 2007, Reading certificate 2007 leh Progress report 2006 te hi ding hi.


Medical Camp om ding

National Rural Health Society / Churachandpur saina in hongtung ding March 14 & 15 2008 sung in Thanlon khua ah Medical Camp om ding hi. Huai ah Dr.S.Gouzalam Vaiphei CMO makaih in Medical Team mi 10 val te March 13, 2008 in Lamka nusia in kuan khe ding uhi. Damdawi leeng athawn in hawm ding uh hi’n kigen hi.


Shaktiman apat in kia

Mr.Hembem(52) h/o Chichiin of Molhoih apaisa February 29,2008 nitaklam dak 2 vel in Shaktiman Meihawl pua atuang lai Hengmol gam sung ah kia hi. Aman aliang bul veilam leh anaakguh veilam tah kha in a khe ngawng guh veilan leng na sa sim hi’n kigen a, District Hospital ah ki admit hi.


School Step apan kia in liam

Mr.Thangsianlun(9) s/o Khamsuanpau of Zomi Colony, tulel a Young Leaners’ School, Zenhang Lamka a, Class II sim lel, tuni nitaklam dak 1 vel in a School step ua pat in kia hi. Aman’ alu tat kha a, District Hospital kintak a puaktun ahih nung in Doctor te’n RIMS a etkol ding in refer bawl uhi.


Fire Brigade te Tuibuang ah kisuan ding

Churachandpur Fire Brigade te’n HQ veng a, DC residence mai sak deuh ah gam nei ua, himahleh a building kilam lou den in, CCpur Police Station mun ah hun sawt pi apan in awm uhi. Tuibuang a FCS Department te’ gam leh a inn uh tawh kikhek na Fire Brigade department in nei ua, lai poimawh teng leng DC in Commissioner Revenue kiang ah submit khin ta hi.Imphal a Secretariate staff te’n hun sawtpi anuak ziak un Govt.in hihfel nai lou hi.Document teng Govt in ahihfel zohchiang in Fire Brigade te Tuibuang ah kisuan khe suk ding uhi.


DC office ah meeting 3 kizawm

Churachandpur Deputy Commissioner Sumant Singh IAS makaih in tuni sun dak 12:30 apat in DC office Mini-Secretariat ah District Level Co-ordination Committee meeting awm a, huai ah SDO/BDO/DLO teng tel uhi. DC in NREGS nasepna mipi te’n aphat tuam pih uh leh phat tuampih louh uh DLO te kiang ah dotna nei a, meeting nawn hun a report ding in thei sak hi. Lanva lui tuilakna mun a, Gari a Suangla a nasem tu te Govt.Department te sawl hi uhi hiam chih suizui a report pe ding in District Transport Department te thei sak hi. Huai zawh in DC in SDO/BDO teng tawh meeting nei ua, NREGS leh EPIC thu gen khawm na nei uhi.Huai zawh in DC office Chamber ah District Level Security Co-ordination Committee meeting om nawn hi. Huai ah Army, BSF, CRPF leh Police officer te tel uhi. Amau’ CCpur District sung a Dan leh thupiak din mun genk


Naulak Lian in Promotion ngah

Mr Naulak Lian Paite ACIO – I in Union Public Service Commission saina nuai ah lawhchinna ngah a, UPSC result zan in puankhiak hita hi. UPSC Result dungzui in Naulak Lian Paite in Assistant Government Examiner of Question Documents/ Forensic Department ngah a, Gazetted Officer Class I hi’n kigen hi. Mr Naulak ahihleh, tulel in a sungkuante tawh Salt Lake, Kolkata ah khawsa lel in, Assistant Central Intelligence Officer Grade I hihna lenlel hi..


IMPHAL NEWS:

CM in Bill 1 pawlut:Session khawl

Imphal, March-7: Manipur Assembly Budget Session ah tuni’n Chief Minister O. Ibobi in “the Manipur Ceiling on Government Guarantee(Amendment) Bill, 2008” genkhawm ding leh pass dingin pawlut(introduced) a, huaizawh a Private Members Business omte genkhawm khit in Assembly Speaker in March 10, 2008 zinglam dak 11.00 a sutzop nawn ding in Assembly Budget Session khawlsak hi. March 8, 2008 bel 2nd Saturday hi a, March 9, 2008 leng Pathianni ahihziak in Session ni 2 sung khawl hi.


Assembly ah tuni’n Demand 4 pass

Imphal, March-7: Tuni’n Manipur Assembly Budget Session ah Department 4 in March 31, 2009 tana a zat ding uh Demand tuamtuam 4 kigawm in Rs. 4,63,08,20,000 pass uhi. Huaite bel

Demand No. 10: Education - Rs. 405,76, 56,000
Demand No. 38: Panchayat - Rs. 35,77,43,000
Demand No. 41: Art & Culture - Rs. 18,00,19,000
Demand No. 45: Tourism - Rs. 3,54,02,000


Moreh trade centre ah item 22 kizang

Imphal, March-7: W. Morung Makunga in tuni’n Assembly Session ah India leh Myanmar in Moreh Trade Centre zanga sum dawntuahna dia a kilemna uh item bangbang hihiam chih dotna a bawl Trade & Commerce Minister in a dawnna ah item tuamtuam 22 zangin sum-le-pai kidontuahna pailai a, huai item 22 kizang laite bel 1) Mustard/Rape seed, 2) Pulses and Beans, 3) Fresh vegetables, 4) Fruits, 5) Garlic, 6) Onion, 7) Chillies, 8) Spices(excluding Nut Meg, Mace, Cloves, Cassia & Cinnamon, 9) Bamboo, 10) Tobacco, 11) Minor Forest Products(excluding teak), 12) Betel Nuts and leaves 13) Food items for local consumption, 14) Tomato, 15) Roasted sun-flower seeds, 16) Red Broom, 17) Sesame, 18) Resin, 19) Coriander seeds, 20) Soyabean 21) Katha leh 22) Ginger hi uhi.


Aided College 7 ah teacher 118 om

Imphal, March-7: Manipur Assembly ah tuni’n Dr U. Deben Singh,MLA in dotna a bawl Education Minister Jayentakumar in a dawnna ah tulel in Manipur ah Aided College 7 om a, huai ah govt approved teacher 118 om uh a, hileleng huaite pension facility piak hilou chi’n gen hi. Aided College 7 ah approved teacher 118 omnate bel

Biramangol College ah 26, Liberal College ah 15, Standard College ah 11, Thambal Marik College ah 13, Mayai Lambi College ah 16, Kakching Khunou College ah 21 leh Jiri College a 16 kigawmkhawm vek 118 hi uhi.


Singngat-Behiang lampi omdan dong

Imphal, March-7: T. Hangkhanpau,MLA (Singngat A/C) in tuni’n Assembly Session ah Singngat-Behiang lamlian hoihlou bawlna dia nasep omdan dotna a bawl Works Minister K. Ranjit in a dawnna ah huai lamlian puahna kum 3 sungin a vangkim a om ahihdan gen kawm in kum 2004-06 in maintenance 7 kibawl in ACA/SPA nuai ah 1vei bawl hi a, kum 2005-o6 in Maintenance 8 kibawl a, kum 2006-07 sungin maintenance 1 leh ACA/SPA 1 mah kibawl hi’n dawnna pia hi.


Employees Identification No. thuah ngai

Imphal, March-7: Manipur govt nuaia employees pension leh a site pension leh family pension banah gratuity nawngkaina omlou a piak ahih theihna ding leh Treasuries tungtawna diklou taka sum lak leh piakkhiak chih om nawnlouhna ding in govt in pension leh family pension form tung leh pension payment order(PPO) tung ah Employees Identification Number(EIN) thuahchiat ngai ding chi’n Under Secretary(Finance/PIC) in thusuah bawl a, tuban Heads of Deptt teng in DP a State Pension Cell ah pension leh family pension form a submit hun uah Employees Identification Number(EIN) thuahchiat ding in leng theisak hi. Sr Dy Accountant General( A&E) office in leng Pension Payment Order tung ah Employees Identification Number(EIN) gelhtel ding in leng theisak hi.


EDITORIAL:

Tuni Thupi: “Ngai in nang mi kisathei, ka hon dou ahi, TOUPA, sepaihte TOUPAN a chi. Na ni a hongtungta, na gawtna ding ni mah.” Jeremia 50:31

I Society ah Numeite’n ma sawn mahmah hi’n kilang

Tuni in khawvel pumpi ah World Women’s Day kichi zat hiding hi. Huai hun ah numeite hamphatna, a tanding ua thil kilawm tuamtuam om te tel in, numei te makhua ding tawh kisai mun tamtak ah genkhawp hiding hi.

Numeite’ poimawhna tuni in gen ding chile hang, i genseng kei ding uhi. Khawvel ah numei om kei leh, pasalte leng i piangkei ding chih theihsa ahi. Huai kawmkawm in, numeite society in bangchi’n i enlel ua, bang chi’n i keem lel ua, chih te ngaihsut tham ching hi.

Nupite’n a gilsung uah nau kha 9 sung a pai ua, huai hun sung in, bangzahta in haksatna a tuak ding ua chih laibu gelh siam leh thil suimite’n a geelkhawp chiang un, khawvel a thil haksa penpen te lak a khat bang in ngaihsun ua, itna ziak ke leu in, naungek kha 9 paai piching zou uh chi uhi.

Khawvel ah numei minthang taktak om in, hiamhei leh van zat tuamtuam tanpha zang in numeite thah leh bawl gentheih in ana om uhi. Numeite ahihleh, pasal te sang in hatlou zaw (weaker) sex chih in ana om ua, tha le zung ah bel ahi maithei ahih ziak in, lungsim leh khuak a kibeihna gam ah numeite’n dinmun poimawh taktak ana leenkha uhi. Numeite’ innsung keemtu ding leh nasem maimai dingdan in ngaihsutna ana om ngei tham a, himahleh, tuni chiang in pasalte sang mah in numei te’n dinmun poimawh zaw leen baan ta uhiam chih theih khawp ding in om hi.

Magaret Thatcher, Queen Elizabeth, Indiri Gandhi, Sonia Gandhi, Benazir Bhutto, Hillary Clinton, Mother Teresa leh adang tamtak te khawvel khangthu ah a min thanna uh mang ngeinawn lou ding hi. United States khangthu ki kheek mahmah in, tutung United States Presidential election om ding ah, President lui Bill Clinton zi Hillary Clinton bang President tuh sawm in naktak in kisa beem ten hi. US in numei President neikha nailou himhim hi. Tuaban ah, leitung gam tuamtuam ah numei President leenkha leh leen lel tamtak om ta hi. India gamsung chauh en maimai le le, Sonia Gandhi in AICC Chief hial leen in, Prime Minister post tanpha tah in om a, Indira Gandhi in PM hihna ana leen ngei in, tulai tak in India in President ding in numei i nei hi. Tua ban ah, Uttar Pradesh Chief Minister hihna bang Mayawati piak in om a, Dallit namniam numei hizaw mah hi. Union Cabinet sung i et le leng, numei tamkhawp om hi.

Nidang hun in, Leitung gam tuamtuam ah numei te sim mawhna leh eng bawlna nasatak ana om hi. India gamsung ngei ah leng, Sati rite kichi ana om in, Hindu sahkhua kulmut taktak te’n tuni tan in hiai system pe’n nawl khin ut law nailou uhi. A pasalte uh a sih chiang un, a zite uleng meikuang lak ah sawnlut in hallup khawm in om ua, purdah system tanpha ana om in, numei te’n tuni tanpha in mipi om khawpna mun te ah amai uh khuh pawl om lai uhi. Himahleh, khang kidang zel in, siamna leh pilna ban ah khantouhna thupitak a hong om chiang in, tawndaan te hong ki kheng tou zel in, sati rite leh purdah system bang koih khiak in hong om thei vanglak hi.

Numei te tha le zung ah pasal te sang a hatlou zaw i chih lai in, numei bangzah in pasal a khuum zou ua chih leng ngaihtuah tham ching hi. Manipur mah mah ah leng numei kimawlmi tamtak in lawhchinna ngah in, minthanna ana ngah ua, numei Boxer tanpha i neita uhi. India khua leh tui hihna nei kuamah huihkhua a lut nailouh lai in, numei thupi mahmah Sunita Williams huihkhua ah va daaileng kha ta hi. Numei te leng hong khanglou ta in, Parliament tanpha ah kitom ngamta ua, women reservation chih naktak a buaipih in, sepna leh admission himhim ah numeite ading in 33% seat reservation phu ua, Government in suk pichin zawmah hi. Tuateng ban ah numeite’n kiphinna aneih chiang un, Government in leng bildawh baih zaw adiam chih theih khawp in aktui dop in kidawm mah abatna chiang om thei hi.

India gamsung gentaak louh, Lamka khawpi sung leh i society sung dinmun vel khawmta le hang, bang lam pang ah numeite ziak in kikhengna om a chih et theih ding om in i ngaihsun hi. Nidang in Numei police bang ah a lut ut omlou in, tuni chiang in ahihleh, ki sawl hat thu hinawn lou in numei police interview na ah tamtak in apply theita a, tuamah bang in helpawl tuamtuam ah leng numei tamtak lut ta uhi. Numeite’n adinmun uleh a poimawhna uh hon thei tou zel in, Inn nupi chauh hun nawnlou ahi chih ziak in, pan naktak in hon la ua, i society sung ah womens’ Organisation tamtak a pian lawhta hi. Saptuam sung ah leng Department hatpen te Dorca pawl hi nuam mahmah hi.

2004 apan 2007 kikal tan in CBSE nuai a pawl X leh XII exam na ah, numei te’n topper hihna la charchar ua, tukum in bang hong chi diam chih theih hinailou hi. Paite kampau sung enzualta le hang, Delhi University nuai ah pasal Lecturer khat mah leng om lou in, numei Lecture 8 bang om zou uhi. Tuaban ah, UPSC saina nuaia sepna om te ah, pasal te niam kiak hiaihiai in numeite’n IAS/IRS/IFS chih te gelhching zaw ua, i khang kileh bulh adiam chih ut huai phial hi. Huaiziak in, numeite a khantouh hulhul dungzui in, pasal te a khup louh na ding un pasal te’n leng check deuh ngaita leh kilawm hi.

www.manipurexpress.com

No comments:

Post a Comment